Oorlogsherinneringen in "Een stukje Hemel" en "The Pianist"

De film “The Pianist” en de televisie-serie “Ein stück Himmel” zijn gebaseerd op de geschreven herinneringen van overlevenden uit het getto van Warschau. Ze maken de waanzin van de oorlog en wat het met mensen doet aanschouwelijk, maar ze vertellen ook over de wilskracht van mensen die ondanks alles verder moeten met hun leven.

Oorlog door de ogen van een kind

Er is veel over de Tweede Wereldoorlog geschreven. Dat gebeurde verreweg het meest vanuit de kennis en beleving van een volwassene. De gruwelijkheden die een oorlog met zich meebrengt zijn vreselijk, maar wanneer die worden beschreven door de ogen van een kind, grijpen ze de lezer bij de keel.

Een stukje hemel

In “A square of Sky” (in het Nederlands “Een stukje hemel”) beschrijft de Pools Joodse Janina David (Dawidowicz) haar jeugdherinneringen uit de Tweede Wereldoorlog. Haar verhaal begint kort voor de oorlog in 1939 en eindigt in 1943 wanneer zij als enige van haar familie uit het getto van Warschau wordt gered.

Dagboek als leidraad

Janina hield net als Anne Frank in de oorlogsjaren een dagboek bij. Dit boek, dat nooit in verkeerde handen mocht vallen, kon zij later gebruiken als leidraad voor haar autobiografie. “A square of Sky” wordt weliswaar door haar als volwassene geschreven, maar zij vertelt het verhaal door de ogen van het kind, dat zij toen was.

Een stukje aarde

Het boek krijgt een vervolg in “A touch of Earth” (in het Nederlands “Een stukje aarde”) waarin ze beschrijft hoe ze na haar vlucht uit het getto de laatste oorlogsjaren overleeft door een andere identiteit aan te nemen. Wanneer na de oorlog de hoop op terugkeer van haar ouders vervliegt, beseft ze, dat haar oude leven voorgoed voorbij is.

Na de oorlog

Het derde en laatste boek in deze serie is getiteld “Light over the Water”. Het speelt zich af in de eerste na-oorlogse jaren. Janina moet haar leven weer oppakken. Ze vertrekt naar Australië om een nieuwe toekomst op te bouwen. Ze studeert er sociologie en kunst. Na haar terugkeer naar Europa vestigt zij zich in Londen waar ze uiteindelijk vooral als schrijfster en vertaalster van kinder- en jeugdboeken aan de slag gaat.

Gemeenschappelijke herinneringen verfilmd

De oorlogsherinneringen van Janina David werden in 1982 door Franz Peter Wirth voor televisie verfilmd in de tiendelige Duitse televisie-serie “Ein stück Himmel”. In 2002 werden de memoires van de Pools Joodse pianist en componist Wladyslaw Szpilman door Roman Polański verfilmd in de met vele Oscars bekroonde film “The Pianist”. De televisie serie en de film vertellen het zelfde verhaal. Het is het verhaal van de enkele overlevende uit het getto van Warschau. De prachtige filmmuziek die bij de serie en de film worden gebruikt maken duidelijk hoe een oorlog ontmenselijkt.